จากเมืองคะรุอิซะวะ ย้ายสู่เมืองมัทสึโมโตะ (Matsumoto) ในจังหวัดนะงะโนะ (Nagano) เมืองนี้โด่งดังด้วยปราสาทมัทสึโมโตะ (Matsumoto Castle) ซึ่งเปรียบเสมือนสัญลักษณ์ยุคเก่า ขณะที่ผลงานศิลปะลายจุดของคุณยะโยะอิ คุสะมะ (Yayoi Kusama) เป็นสัญลักษณ์ยุคใหม่ จนกลายเป็นลูกเล่นสนุกๆ ที่ปรากฎอยู่ในลวดลายรถประจำทางที่วิ่งรอบเมือง และป้ายโฆษณาห้างสรรพสินค้า
แล้วก็เหมือนเดิมคือไม่ว่าจะย้ายไปเมืองใดก็ตาม สิ่งแรกที่ต้องคำนึงคือการเลือกที่พักให้ใกล้สถานีรถไฟหลักในเมืองนั้นๆ ไว้ก่อนเสมอ เพื่อจะสามารถเดินไปยังจุดท่องเที่ยวต่างๆ ได้อย่างสะดวก เช่น เดินไปพิพิธภัณฑ์ศิลปะเมืองมัทสึโมโตะ (Matsumoto City Museum of Art) เพียง 1,080 เมตร
ระหว่างทางผ่านร้านขนมปังโฮมเมดแอนเจลิกา (Angelica) มีขนมปังไส้แกงกะหรี่ขายดีอันดับหนึ่ง เนื้อขนมปังเหนียวนุ่ม และยืดหยุ่นดีมาก ส่วนไส้เยอะจัด และเข้มข้นที่สุด หน้าร้านจัดเก้าอี้ให้นั่งกิน เพราะวัฒนธรรมคนญี่ปุ่นจะไม่เดินกิน หรือไม่ก็ขึ้นไปบนชั้นสองที่เป็นคาเฟ่ก็ได้
เดินต่อจนถึงพิพิธภัณฑ์ศิลปะประจำเมือง (Matsumoto City Museum of Art) ซึ่งด้านหน้าตระการตาด้วยสวนดอกไม้ลายจุด (The visionary flowers ปีค.ศ. 2002) และอาคารลายจุด (To the future ปีค.ศ. 2016) อันเป็นจุดถ่ายรูปหลักของเหล่านักท่องเที่ยว เพราะ “ลายจุด” (Polka dots) คือสัญลักษณ์ของเธอนั่นเอง
คุณยะโยะอิเป็นชาวมัทสึโมโตะ เธอเกิดในปีค.ศ. 1929 และเริ่มเรียนศิลปะแบบญี่ปุ่นดั้งเดิม (Traditional Japanese) ในเมืองนี้ และตั้งแต่วัยเด็กมาแล้วที่เธอต้องต่อสู้กับการเห็นภาพหลอน หรือภาพในจิตใต้สำนึก (Psyche) ซึ่งเธอได้ถ่ายทอดออกมาเป็นผลงานศิลปะ ในปีค.ศ. 1957 เธอได้เดินทางไปใช้ชีวิตในสหรัฐอเมริกา จึงประสบความสำเร็จกับการถ่ายทอดภาพดังกล่าวเป็นเทคนิคโครงสร้างตาข่ายที่ไม่สิ้นสุด (Infinity Nets) นับเป็นการประกาศตัวตนของเธอสู่โลกศิลปะตะวันตกอย่างเต็มตัว จนได้รับการจัดให้อยู่ในกลุ่มศิลปินอาวองการ์ด (Avant-garde) ในภาษาฝรั่งเศสหมายถึงศิลปินที่ทำงานด้วยรูปแบบล้ำหน้า
เธอยังทำงานศิลปะแนวทดลอง (Experimented) อีกหลายแขนงในนิวยอร์คด้วย เช่น ประติมากรรม (Soft Sculptures) ประติมากรรมกลางแจ้ง (Field Sculptures) ศิลปะติดตั้ง (Installations) รวมทั้งงานด้านภาพยนตร์ แฟชั่น และนวนิยาย จนปีค.ศ. 1973 จึงย้ายกลับมากรุงโตเกียว และเข้าบำบัดในโรงพยาบาลจิตเวชด้วย (Psychiatric Hospital) อย่างไรก็ตาม เธอยังทำงานศิลปะสม่ำเสมอ และแสดงนิทรรศการในหลายประเทศ จนกลายเป็นศิลปินที่มีชื่อเสียงระดับโลก
สำหรับพิพิธภัณฑ์ศิลปะเมืองมัทสึโมโตะแห่งนี้เปิดตัวในปีค.ศ. 2002 โดยชั้น 3 ประกอบด้วยห้องแสดงผลงานของศิลปินเอกแห่งเมืองมัทสึโมโตะ ซึ่งคุณยะโยะอิเป็นหนึ่งในจำนวนนั้น ห้องของเธอชื่อ “The Place of my Soul” ภายในแบ่งเป็น 5 ห้องย่อยตามเส้นทางเดิน ห้องที่ 1 ตกแต่งด้วยกระจก และตุ๊กตาลายจุด ห้องที่ 2 แสดงภาพชุด Infinity Nets ห้องที่ 3 แสดงศิลปะติดตั้งลายจุด ห้องที่ 4 ตกแต่งด้วยกระจก และโคมไฟระย้า ห้องสุดท้ายแสดงภาพ Infinity Nets บนผนังกำแพง (ภายในห้องไม่อนุญาตให้ถ่ายภาพ)
ปีค.ศ. 2016 เธอได้รับการจัดอันดับให้เป็น 1 ใน 100 บุคคลผู้ทรงอิทธิพลของโลกโดยนิตยสารไทม์ ปีค.ศ. 2017 พิพิธภัณฑ์ยะโยะอิ คุซะมะ (Yayoi Kusama Museum) เปิดตัวขึ้นในย่านชินจุกุ กรุงโตเกียว และเดือนมีนาคมปี 2019 ก็มีภาพยนตร์ชีวิตของเธอออกฉาย ซึ่งเธอมีอายุครบ 90 ปีพอดี หากได้มาพิพิธภัณฑ์แห่งนี้ และมายังเมืองมัทสึโมโตะ จะทราบในทันทีว่าไม่ใช่สิ่งเกินเลย
ภายในพิพิธภัณฑ์ยังมีร้านขายของที่ระลึกที่เต็มไปด้วยผลงานของเธอ พร้อมคาเฟ่สุดเก๋ที่มีแสงแดดลอดผ่านเข้ามา สำหรับมื้อกลางวันมีสเต็กเนื้อน่องลายติดเอ็นตุ๋นราดน้ำเกรวี่ที่รสชาติเข้มข้น เสิร์ฟพร้อมมันฝรั่งบด และผักต้ม ในราคา 1,580 เยน ขอแนะนำ เพราะเนื้อดูเหมือนจะแข็ง แต่กลับนุ่มมาก
